نام به فارسی  :  چای ترش (چای مکه)

نام به انگلیسی: Roselle

نام علمی: Hibiscus sabdariffa

تاریخچه

چای ترش یا چای مالمیر یا چای مکه (نام علمی: Hibiscus sabdariffa) یا چای روزل یا چای قرمز از کاسبرگ گیاه چای ترش تهیه می‌شود و در بسیاری از مناطق دنیا به صورت نوشیدنی گرم یا سرد مصرف دارد.

در آمریکای لاتین و بخصوص در جامائیکا مصرف آن متداول است و بنام گل جامائیکا یا Sorrel، و شمال آفریقا بنام چای سودانی و در مصر بنام کرکده Karkade مشهور است. مزه آن ترش است و معمولاً با شکر نوشیده می‌شود.

 

محل رویش و پرورش گیاه

این گیاه به صورت گونه مهاجر وارد ایران و در منطقه گلمورتی (دلگان) استان سیستان و بلوچستان برای اولین بار کشت شد.در استان خوزستان هم این محصول کشت می شود و اهواز قطب کشت این محصول در کشور است .

نام دیگر آن؛ چای مکی است زیرا به صورت گسترده‌ای در شبه جزیره عربستان کشت و مورد استفاده است.

بیش از ۳۰۰ گونه از این گیاه در سراسر جهان در مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر یافت می شود. موطن اصلی این گیاه غرب آفریقا است و امروزه در سطح وسیعی در غرب آفریقا، آسیا، استرالیا از هند تا مالزی، اتریش، آمریکای مرکزی و بسیاری از کشور‍ های گرمسیر کشت می شود.

دانه ها توسط برده های آفریقایی به دنیای جدید آورده شده است. این گیاه در نواحی تولید کننده به نام روسل در ساوانا نیجریه از بیشترین محبوبیت و پذیرش برخوردار است و در این منطقه به صورت گیاه زراعی کشت می شود .

خوراکی بودن کاسبرگها در جاوا در سال ۱۶۸۷ ثبت شده است. روسل در برزیل در قرن ۱۷ و در جامائیکا در سال ۱۷۰۷ و در گواتمالا در سال ۱۸۴۰ کشت می شده است .

در سال ۱۹۰۹ حدود ۶/۱ هکتار در کوئیزلند کشت می شده است. در ایسلند شخصی به نام مایو و گیاه شناسان دیگر تخمین زدند که در ایسلند و هاوایی سطح زیر کشت روسل ۸۱ هکتار می باشد.

چای مکی بومی ایران نمی باشد و کشت این گیاه در ایران تنها در سیستان و بلوچستان گزارش شده است .

سطح کشت چای مکی در استان سیستان و بلوچستان ۸۰ هکتار می باشد که در زابل در سال ۱۳۷۹ در پژوهشکده کشاورزی زابل کشت شده است.

 

 

مهمترین خواص درمانی

  • ترشی آن بخاطر وجود اسید سیتریک و ویتامین ث می‌باشد
  • دارای آنتی اکسیدان‌های ضد چربی خون است.
  • عقیده بر اینست که وجود مقادیر زیاد آنتوسیانین Anthocyanins در کاسبرگ‌های گیاه نقش مهمی در کاهش فشارخون و خواص ضد سرطانی آن دارد. تحقیقات زیادی در ارتباط با مؤثر بودن آن در کاهش فشارخون محیطی و ادرار آوری آن انجام شده‌است.
  • بعضی از بررسی‌های علمی نیز در ایران انجام شده و مؤثر بودن آن در کاهش فشارخون بیماران دیابتی را نشان داده‌است. از طرف دیگر در بعضی از مقاله‌های علمی این خاصیت چای زیر سؤال می‌باشد.
  • در طب سنتی از چای ترش برای (درمان فشارخون بالا، بیماری‌های کبد و تب و…) استفاده می‌شد.
  •  در طب سنتیِ آفریقا این گیاه برای درمان سرفه و گلودرد و همچنین به عنوان آنتی باکتری، مدرّ، ضد اسپاسم و از بین برندهٔ زرداب و صفرا مصرف می‌شود.
  • در طب سنتی تایلند چای ترش را برای درمان سنگ کلیه به کار می‌برند.

 

طرز استفاده و حداکثر میزان استفاده روزانه و عوارض استفاده بیش از حد

 درست کردن چای ترش کار سختی نیست و می‌توان آن را به راحتی با موادی مانند لیمو یا عسل از نظر بهبود سلامتی قوی تر هم کرد.

مواد لازم :

  • ۴ فنجان آب
  • یک چهارم فنجان چای ترش
  • یک تا دو قاشق عسل
  • لیمو یا برگ نعنا برای طعم دهی بیشتر

دو فنجان آب را در یک ظرف به جوش آورید و چای خشک را در آن بریزید و سپس گاز را خاموش کنید. صبر کنید رنگ مایع قرمز تیره شود. سپس دو قاشق عسل را به آن اضافه کرده و هم بزنید. چای را در فنجان بریزید و میل کنید. این چای را می‌توانید سرد یا گرم بخورید.

در صورت مصرف گل خشک، ۱۰ گرم دم کرده در روز و در صورت مصرف عصاره، ۱۰۰ میلی‌گرم عصارهٔ جوانه در روز.

 

منابع
1.      https://fa.wikipedia.org

2.       https://fa.wikipedia.org

2.      https://fa.parsiteb.com