نام به فارسی  :  شاتره

نام به انگلیسی :  fumitory

نام علمی : Fumaria officinalis

تاریخچه

شاه‌تره (نام علمی: Fumaria officinalis) نام یک گونه از سرده شاه‌تره و از تیره شقایقیان، علفی یکساله با ساقه‌ای شکننده کوتاه و شاخه‌دار است.دارای گل‌های نامنظم و برگ‌های بریده‌است که چون با دست نرم کنند بوی دود می‌دهد. در طعم او تلخی است.

شاتره یا شاهتره با نام عمومی Common fumitory, Earth smoke گیاهی است علفی به ارتفاع تا 80 سانتی متر که در مزارع، باغ ها و زمین های کشاورزی به حالت خودرو می روید.

گونه ی Officinalis این گیاه در ایران رویش ندارد و آن چه به نام شاتره در بازار ایران وجود دارد، مربوط به دو گونه ی:

  1. Parvifelora fumaria
  2. Fumaria villantii است.

محل رویش و پرورش گیاه

این گیاه بومی اروپا و آسیاست. در کنار جاده ها به عنوان علف هرز مزارع می روید و بیشتر توسط کشورهای شرقی اروپا صادر می گردد.

در ایران این گیاه اغلب در دامنه‌های زاگرس بخصوص در دشت های (بیجار کردستان) ، (اقلید فارس) و (کوهسرخ خراسان رضوی) یافت می‌شود. در گویش عام به شاطره نیز شناخته می‌شود.

درمناطق مرطوب و نیمه مرطوب نواحی شمالی ایران مانند : گیلان، مازندران، گرگان، آذربایجان، فارس: شیراز، کازرون، جزیره خارک. کرمان: بم، جیرفت، خراسان: مشهد در ارتفاعات 900 متری، کپه داغ، بالای قوچان 50 کیلومتری فریمان، مشرق نیشابور، اطراف تهران: ورامین، و بختیاری

مهمترین خواص درمانی

خواص عرق شاتره:

– عرق شاتره تب بر میباشد و تبی که ناشی از ابتلا به اقسام بیماریها است را کاهش ميدهد.- خواص دارویی عرق شاتره براي تقویت کبد و همچنين نارسایی های آن بسیار موثر و مفید است.

– عرق شاتره ادرا آور است.

– براي درمان خارش بدن عرق شاتره را استفاده نمایید.

– عرق شاتره خواص مفیدی براي پاک سازی خون دارد.

– عرق شاتره با خواص درمانی که دارد باعث بهبود زخم های دهان ميشود .

– استفاده عرق شاتره نشاط و طراوت را بهمراه می آورد.

– عرق شاتره کم کننده غلظت و چسبندگی خون است.

– براي درمان عفونت های پوستی، بیماری اگزما و قارچ های پوستی عرق شاتره را استفاده نمایید.

– عرق شاتره باعث کاهش درجه حرارت بدن ميشود .

– خواص درمانی عرق شاتره ضد یرقان است.

– عرق شاتره براي درمان جزام مؤثر است.

– عرق شاتره براي برطرف صفرا مؤثر است.

اشتهاآور، تصفیه خون، تب‌بر، برطرف‌کننده بیماری‌های پوستی، ضد جوش و حساسیت. شاه تره طبع سردی دارد و در طب سنتی برای درمان بیماری‌های پوستی از آن بسیار استفاده می‌شود.

ترکیب مقداری عرق شاتره و عرق کاسنی برای شفافیت پوست و زیبایی استفاده می‌شود؛ و همچنین تأثیر فوق‌العاده‌ای در از بین رفتن جوش‌های دوره بلوغ دارد.

طرز استفاده و حداکثر میزان استفاده روزانه و عوارض استفاده بیش از حد

شیوه استفاده عرق شاتره:
قبل از هر وعده غذا یک فنجان میل شود.
نکته مهم:ترکیب عرق شاه تره و عرق کاسنی به نسبت مساوی مخلوط و بجاي آب میل شود که اثری به نسبت بیش تر از عرق شاتره به تنهایی دارد

توجه: استفاده مقدار زیاد جوشانده یا عرق دوآتشه شاتره به علت آلکالوییدهای زیاد سبب لرز، تشنج و بی حسی بدن شده و براي سرد مزاجان زیان آور است. از طرفی استفاده آن بدون نظر دکتر در زمان حاملگی و شیردهی سفارش نمیشود.

مضرات عرق شاتره( موردهای احتیاطی و منع استفاده):
1. این گیاه در دوز های زیاد، می تواند سمی باشد و سبب بیماری اسهال شدید، گرفتگی عضلات و تنگی نفس شود. درصورتی که می خواهید از این گیاه بعنوان درمان استفاده کنید حتماً براي ميزان مصرفی آن با متخصص طب سنتی یا پزشک مشورت کنید.

2. استفاده از عرق های گیاهی در زمان حاملگی بایستی با احتیاط همراه باشد، روی هم رفته پزشکان طب سنتی معتقد هستند، استفاده شاتره در زمان حاملگی و شیردهی بایستی بسیار کم بوده، این مسأله به دلیل وجود ترکیبات آلکالوئیدی سمی موجود در این گیاه است.

3. گیاه شاتره با وجود خواص دارویی زیاد، از گروه گیاهان سمی محسوب شده بدین ترتیب بایستی در استفاده آن جانب احتیاط را رعایت نمود، افراط در استفاده این گیاه، سبب فلج عضلات صاف و دستگاه تنفس مي شود. اندازه مجاز استفاده شاتره ۱۲ تا ۲۰ گرم است و براي تهیه جوشانده آن ۱۵۰ تا ۲۰۰ گرم کافی است.

4. همچنين استفاده بیش از حد این گیاه براي ریه مضر بوده، بهتر است در حین استفاده همراه با کاسنی که مصلح آن می باشد، استفاده شود.

منابع

1.      https://fa.wikipedia.org

2.      https://www.beytoote.com

3.      https://article.tebyan.net